انواع بازار بورس در ایران و ویژگیهای آنها
این روزها معاملات بازار بورس را میتوان یکی از اصلیترین دغدغه مردم دانست. کمتر کسی را میتوانید پیدا کنید که در رابطه با بورس صحبت نکند و یا اطلاعاتی هر چند اندک نسبت به آن نداشته باشد. به نوعی در حال حاضر به واسطه رونق این بازار، بورس با زندگی مردم عجین شده و ذهن بسیاری را درگیر خود کرده است. به عبارت سادهتر؛ رونق بازار بورس همچون یک محرک عمل میکند و افراد را به سمت خود میکشاند. با این حال بسیاری بر این عقیدهاند؛ بورس بازاری پرخطر و پراز ریسک است. اما تجربه ثابت کرده اگر نسبت به آن آشنایی داشته باشید نه تنها پرخطر نیست بلکه سودآوری بسیار زیادی را نیز برای شما به همراه خواهد داشت.
برای اینکه بتوانید ورودی موفقیت آمیز به بازار بورس داشته باشید باید اندکی سرمایه و مقدار قابلتوجهی اطلاعات داشته باشید. آشنایی با مفاهیم رایج بورس هم، قدم اول آن به حساب میآید. در ادامه این مقاله در نظر داریم توضیحاتی در این زمینه خدمت شما ارائه دهیم. توصیه میکنم محتوای بورس چیست را مطالعه کنید(البته بعد از مطالعه کامل این محتوا….)
انواع بورس در بازار ایران
به طور کلی بورس در بازار ایران 4 دسته می باشد و در هر یک از آن ها چندین شرکت در حال فعالیت هستند. در ادامه این 4 دسته را معرفی خواهیم کرد:
بورس اوراق بهادار
*فرابورس
*بورس کالا
*بورس انرژی
به غیر از این چهار دسته در بازار، بورس ارز نیز یکی از دسته بندی های بورس است که مختص خرید و فروش ارزهای خارجی می باشد. البته در ایران بورس ارز برای ارزهای خارجی وجود ندارد بلکه خرید و فروش ارز به صورت دستی در بازار آزاد و یا از طریق صرافی ها انجام می شود.
در این مقاله ما به معرفی 4 دسته فعال و مهم بورس در ایران خواهیم پرداخت. بورس اوراق بهادار قدیمی ترین و بورس انرژی جدیدترین بورس های ایران می باشند.
1- بورس اوراق بهادار تهران
چیزی که در بازار بورس اوراق بهادار خرید و فروش می شود سهام شرکت ها و سایر اوراق بهادر مانند اوراق مشارکت می باشد. در حال حاظر اکثر سرمایه گذاران در بازار بورس، بر روی این زمینه از بورس سرمایه گذاری می کنند.در سال 1345 قانون تاسیس بورس اوراق بهادر تصویب شد. در حال حاظر 83 سال است که بورس اوراق بهادار تهران فعالیت می کند. از این رو پر سابقه ترین بورس در ایران است. قبلا معاملات بورس هفته ای یک روز آن هم در ساعات محدود فعالیت داشت.
اما با پیشرفت روز افزون تکنولوژی و به خصوص اینترنت، بازار بورس نیز تغییر کرده است. به همین دلیل معاملات بورس حتی از طریق گوشی موبایل و کامپیوتر نیز انجام می شود. این امکان باعث شده تا افراد علاقه مند بتوانند به راحتی بورس اوراق بهادار تهران را بررسی کرده و معامله شرکت های پذیرفته شده را دنبال کنند. همه این معاملات از طریق کارگزاری و داشتن کدهای معاملاتی امکان پذیر می شود.
برای اینکه بتوانید معاملات بازار بورس ارواق بهادر را دنبال کنید باید در سامانه سجام و کارگذاری های مورد تایید سازمان بورس ثبت نام کنید. با ثبت نام در این سامانه کد بورس دریافت می کنید و از آن طریق می توانید معاملات را دنبال کنید. شرکت هایی که در بازار بورس پذیرفته شده اند بر اساس معیارهای مختلفی رتبه بندی و خرید و فروش می شوند.
معاملات بازار بورس از ساعت 9 تا 12:30 در روزهای شنبه تا چهارشنبه و با دامنه نوسان 5% فعال می باشد. پیش گشایش بازار از ساعت 8:30 تا 9 است و ثبت سفارشات در این بازه زمانی انجام می گیرد. بورس نیز مانند سایر بخش های دولتی در روزهای تعطیل رسمی، تعطیل می باشد.
برای اینکه با شکست و زیان مالی مواجه نشوید باید به این نکته توجه داسته باشید که بی گدار به آب نزنید. پیش از هر اقدامی باید به تحلیل تکنیکال نمادها دقت کنید.بازار بورس اوراق بهادار تهران نیز به دو دسته با قوانین متفاوت تقسیم می شود. قوانین ثبت در تابلوی بازار اول سختگیرانه تر از بازار دوم است.
2-فرابورس
شرکت هایی که به هر دلیلی در راه یابی به بازار بورس اوراق بهادار موفق نبوده اند، سهامشان در فرابورس معامله می شود. چرا که قوانین ثبت شرکت ها در فرابورس ساده تر از ثبت در بورس ارواق بهادار است.
به طور کلی در کشورهای دیگر، سهام شرکت هایی که شفافیت کافی ندارند و یا سود آوری کمتری دارند، در بازارهای فرابورس خرید و فروش می شود.فرابورس در کشور ما سال 1388 راه اندازی شد. وضیفه اصلی فرابورس، سازماندهی شرکت هایی است که قصد ورود به بازار سرمایه را دارند ولی شرایط لازم برای ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند.
فرابورس نیز به چند بازار کوچکتر تقسیم می شود. بازارهای اول، دوم، سوم و بازار پایه . بازار پایه خود نیز به سه دسته زرد، نارنجی و قرمز تقسیم می شود. قرار گیری شرکت ها در این دسته بندهای بر اساس ریسک سرمایه گذاری، شفافیت مالی، بدهی و… می باشد.
بازار اول
بیشتر سهم ها در بازار اول قرار می گیرند. دامنه نوسان 5% و بدون حجم مبناست.
بازار دوم
این بازار متشکل از سهام شرکت های سهامی عام است. شرکت هایی که زیان ده هستند، شرکت های تازه تاسیس و شرکت هایی که قصد تبدیل به شرکت های سهامی خاص از طریق تزریق سرمایه بیشتر را دارند در این بازر قرار می گیرند.
بازار پایه
این بازار به سه دسته زرد، نارنجی و قرمز تقسیم می شود. بازار با رنگ زرد نشان دهنده دامنه نوسانات معاملات مثبت و منفی 3 درصد است. رنگ نارنجی برای معاملات با دامنه نوسان مثبت و منفی 2 درصد و در نهایت رنگ قرمز نوسانات مثبت و منفی 1 درصد را نشان می دهد.
در جدول زیر تفاوت قوانین در بازارهای اول و دوم بورس و بازارهای اول و دوم فرابورس مشاهده می شود.
در صورتی که هر یک از سهام بازار پایه سه روز پشت سر هم صف های خرید و فروش داشته باشند، میزان نوسان تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز برای روزهای بعد تغییر کرده و به 5، 4 و 2 درصد می رسد.
بازر فرابورس بازاری پر ریسک برای افراد تازه کار و بی تجربه است. ویژگی های این بازار عبارتند از تنوع سرمایهگذاری، اطمینان از محل سرمایهگذاری، معافیت مالیاتی، حق خرید سهام جدید و نوسانهای روزانه قیمت سهام.
بازه زمانی بازار فرابورس به شرح زیر است:
معاملات سهام از شنبه تا چهارشنبه، ساعت 9 تا 12:30.
ثبت سفارشات از ساعت 8:30 تا 9 .
3-بورس کالا
بازار بورس کالا بازاری برای خرید و فروش کالاهای مختلف است. در این بازار تعداد زیادی از تولید کنندگان و عرضه کنندگان به عرضه کالای خود در بورس اقدام می کنند. کالاهای عرضه شده پس از بررسی های کارشناسان قیمت گذاری شده و به صورت عمومی عرضه می شوند.
معمولا مواد اولیه خام مانند فلزات، پنبه، گندم، برنج و… در این بازار عرضه می شود. در بازار بورس کالا نهادهای نظارتی و تنظیم کننده بازار حضور دارند. به همین دلیل تولید کنندگان، مصرف کنندگان و تاجران از قوانین و مقرارت بورس بهره مند می شوند.
بازار بورس کالا بری افرادی که از ریسک نوسان قیمت ها نگران هستند و یا می خواهند از نوسانات قیمت حداکثر سود را ببرند مناسب است.
در بورس کالا موارد زیر را می توان معامله کرد:
قرارداد نقدی
قرارداد سلف
قرارداد نسیه
قرارداد آتی
قرارداد سلف استاندارد
قراردادهای اختیار معامله
صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر طلا
گواهی سپرده طلایی.
پیشنهاد مقاله:سرمایه گذاری در بورس چه مزایایی دارد؟
4-بورس انرژی
بورس انرژی نوعی بورس کالا است با این تفاوت که مخصوص بورس حامل های انرژی مانند نفت، گاز، برق و … و اوراق بهادار مبتنی بر این نوع کالاها می باشد.این نوع بورس در ایران سال 1391 راه اندازی شد. هدف بورس انرژی ایجاد بازاری شفاف و رقابت پذیر و همچنین قیمت گذاری منصفانه و انحصار زدایی در بخش انرژی است.
همانطور که گفته شد بورس انرژی برای عرضه محصولات نفتی و برق و گاز، زغال سنگ و سایر حامل های انرژی ایجاد شده است.بورس انرژی نیز شامل دو بازار فیزیکی و مشتقه است. این دو بازار ممکن است با یکدیگر متفاوت باشند. در بازار فیزیکی کالا معامله می شود. ولی در بازار مشتقه اوراق مبتنی بر کالا های مذکور معامله می شوند.
پیشنهاد ویژه:آموزش بورس از مبتدی تا پیشرفته(استاد شو)
امکان خرید در بازار فیزیکی برای مشتریان حقیقی وجود ندارد و برای خرید باید به بازار مشتقه وارد شده و به خرید اوراق اقدام کنند. نحوه پرداخت در معاملات این بازار به این گونه است که مشتری باید ابتدا 10 یا 20 درصد از مبلغ معامله را به صورت پیش پرداخت ، پرداخت کند و بقیه نیز برای کالاهای داخلی در عرض 3 روز کاری و برای کالاهای بین اللملی در عرض 5 روز کاری دریافت می شود.در بازار انرژی مدارک و قوانین لازم برای دریافت کد معاملاتی بسیار متفاوت با بازار سهام و اوراق بهادار است.
مزایای پذیرش شرکت ها در بازار بورس و فرابورس ایران
همانطور که می دانیم بازار بورس در ایران به دسته های مختلفی تقسیم می شود. اما آیا می دانید در میان انواع بازار های یاد شده، کدام یک می تواند مزایای بیشتری برای شرکت ها و خریداران سهام در بر داشته باشد؟ مثلا وقتی در مورد بازار فرابورس صحبت کردیم، از خودتون پرسیدید این بازار چه مزایایی ممکن است برای شرکت ها داشته باشد؟
ما تفاوت بازار بورس و فرابورس را درک کردیم، و اکنون لازم است بدانیم هر یک از این بازار ها چه مزیتی برای شرکت ها در بر دارند. بدون تردید شرکت هایی که در بازار بورس پذیرفته می شوند، شرکتهایی هستند که از هر نظر مورد تایید سازمان اوراق بهادار تهران بوده اند.
اما شرکت هایی که وارد فرابورس می شوند، بسته به دلایلی موفق نشده اند توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تهران پذیرفته شوند. اما این مسئله به ان معنا نیست که قادر نباشند سهام خود را به فروش برسانند، یا در بازار مورد معامله قرار گیرند.
اما نکته ای که باید در مورد بازار بورس ایران بدانیم این است، که حتی شرکت هایی که در بازار فرابورس فعالیت می کنند نیز، می توانند مزایای خاصی برای شرکت ها در برداشته باشند. که به انها اشاره خواهیم نمود.
مهمترین مزایای شرکت ها در بازار بورس و فرابورس
شرکت هایی که وارد بازار فرابورس می شوند، می توانند برای خود مزایای بسیاری را به دست آورند. از جمله:
افزایش نقدشوندگی سهام شرکت
افزایش اعتبار برای شرکت و معرفی محصولات به طیف وسیعی از جامعه
نقل و انتقال سریع، آسان و کم هزینه سهام شرکت
اطلاع رسانی هماهنگ و عادلانه برای کسانی که قصد سرمایه گذاری در شرکت را دارند.
شرکت هایی که در فرابورس فعالیت می کنند، برخلاف بازار بورس از مالیات معاف هستند.
به واسطه مبادله سهام در فرابورس، قیمت سهام ها شفاف و معتبر است
و …
https://boursemellat.com/types-of-financial-markets-in-iran-and-their-characteristics/